9 สายพันธุ์โกสน ต้นไม้มงคลน่าปลูกพร้อมวิธีดูแลและประโยชน์
รวมต้นไม้ตระกูลโกสน (Croton) ต้นไม้มงคลใบสวย ปลูกแต่งบ้านเสริมบารมี ปกป้องคุ้มครองจากภยันตราย อยู่เย็นเป็นสุข อีกทั้งประกอบอาหารได้ และมีสรรพคุณทางยาด้วย
อยากหาต้นไม้ชอบแดดปลูกจัดสวน นอกจากเป็นไม้ประดับแล้วยังกินได้และรักษาโรคได้ด้วย วันนี้เราจะพาไปทำความรู้จักกับต้นโกสน เป็นหนึ่งในต้นไม้มงคลน่าปลูก พร้อมโกสนสายพันธุ์ต่าง ๆ รวมถึงวิธีปลูก การดูแล และประโยชน์ของต้นไม้จัดสวนชนิดนี้
ลักษณะต้นโกสน
ต้นโกสน (Croton) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Codiaeum Variegatum (L.) Blume จัดอยู่ในวงศ์ Euphorbiaceae มีถิ่นกำเนิดจากมาเลเซีย ออสเตรเลีย อินเดีย ยุโรป และหมู่เกาะแปซิฟิกตะวันตก เป็นไม้ยืนต้นประเภทไม้พุ่ม สูงประมาณ 2-5 เมตร ลำต้นตั้งตรง เปลือกสีน้ำตาลเทา แตกกิ่งก้านเป็นพุ่ม ใบเป็นใบเดี่ยว มีรูปร่าง สีสัน และขนาด ต่างกันไปตามสายพันธุ์ ดอกออกเป็นช่อกระจุกที่ยอดและซอกใบ มีสีสันตามสายพันธุ์กว่า 30 สายพันธุ์
ต้นโกสนกับความมงคล
การปลูกโกสนในไทยเริ่มในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ทรงนำเข้ามาปลูกในพระราชวัง ซึ่งชื่อภาษาอังกฤษว่า Croton พ้องเสียงกับคำว่า กุศล ที่หมายถึงสิ่งที่ดีงาม จึงเชื่อกันว่าหากบ้านใดปลูกก็จะช่วยให้ผู้ปลูกและคนในครอบครัวมีบุญบารมี และยังช่วยปกป้องคุ้มครองคนในบ้านให้อยู่เย็นเป็นสุข มีความปลอดภัยจากอันตรายทั้งปวงนั่นเอง โดยปลูกไว้ทางทิศตะวันออกของบ้านเพื่อรับแสงตอนเช้าและช่วยให้ใบมีสีสวยขึ้นอีกด้วย
วิธีปลูกและดูแลต้นโกสน
สามารถขยายพันธุ์ได้หลายวิธี ได้แก่ ปักชำกิ่ง ตอนกิ่ง เสียบยอดกิ่ง ติดตา เพาะเมล็ด และผสมเกสรเพื่อให้ได้สายพันธุ์ใหม่ เนื่องจากต้นโกสนชอบแสงแดดมาก ดังนั้นควรปลูกในที่ที่มีแสงแดดส่องถึง และชอบความชื้นแต่ไม่แฉะ ควรรดน้ำทุกวัน วันละ 1-2 ครั้ง แต่บางสายพันธุ์ไม่ชอบน้ำเยอะ ถ้าต้องการให้เป็นพุ่มขนาดเล็กควรปลูกลงในกระถางดินเผา เพราะเก็บความชื้นได้นานกว่ากระถางพลาสติก ถ้าหากปลูกลงดินจะเป็นพุ่มขนาดใหญ่ ดินที่ปลูกควรเป็นดินร่วน ถ่ายเทอากาศและน้ำได้ดี หากใช้ดินแน่นมากจะทำให้รากเน่าได้
ส่วนเรื่องที่ต้องระวัง โดยเฉพาะฤดูหนาว ได้แก่ ใบเป็นรูไหม้และร่วงจากศัตรูพืช คือ ไรแดง ถ้าเสียหายไม่มากให้พ่นด้วยกํามะถันผงให้ทั่วทั้งใบ ทุก 4-5 วัน ทั้งนี้ ไม่ควรพ่นตอนที่มีแสงแดดหรืออากาศร้อน ถ้าระบาดมากต้องรีบฉีดพ่นด้วยสารป้องกันกําจัดแมลง
ต้นโกสนพันธุ์ต่าง ๆ
1. โกสนจิตรดา
ลักษณะเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง สูงได้ถึง 2 เมตร ลำต้นตั้งตรงสีน้ำตาลเทา แตกกิ่งเป็นพุ่มแน่น ใบเป็นใบเดี่ยวเรียวยาว ปลายแหลมโคนสอบ ขอบใบหยักเล็กน้อยมีสีเขียว กลางใบสีเหลือง มีดอกสีขาว
2. โกสนกุหลาบ
ลักษณะใบเป็นใบเดี่ยวกว้างกลมขึ้นซ้อนกันคล้ายช่อของดอกกุหลาบ ใบมีหลายสีในต้นเดียวกันทั้งเหลือง เขียว และแดง ชอบดินโปร่ง แดดรำไร ไม่ชอบน้ำเยอะ รดน้ำอาทิตย์ละ 1 ครั้งก็เพียงพอ
3. โกสนสาวเชียงใหม่
ลักษณะเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง ใบเป็นใบเดี่ยว ขอบใบหยักเป็นคลื่นและบิดเป็นเกลียว ก้านใบยาวประมาณ 3 เซนติเมตร ใบค่อนข้างหนามีสีเขียวเข้มปนแดง เส้นกลางใบสีแดง ใบอ่อนสีเขียวอมเหลือง เส้นใบมีลายจุดสีเหลือง ความยาวประมาณ 13 เซนติเมตร
4. โกสนใบขนุน
โกสนใบขนุน หรือโกสนใบทอง ลักษณะเป็นทรงพุ่ม สูงได้ถึง 2 เมตร ลำต้นตั้งตรง ใบเป็นใบเดี่ยวรูปรี โคนใบมนและหนา ใบมีสีเขียวเข้ม ลายจุดเหลือง หรือเหลืองทั้งใบแซมด้วยจุดเขียว ยิ่งโดนแดดใบยิ่งมีสีสดใสมากขึ้น
5. โกสนเกลียวแดง
ไม้พุ่มขนาดกลาง ใบเป็นใบเดี่ยวบิดเป็นเกลียว ขอบหยัก ปลายแหลมโคนสอบ ใบมีทั้งสีเขียวจุดเหลือง เส้นใบสีเหลือง และใบสีแดงจุดแดง เส้นใบสีแดง ขอบหยักเป็นคลื่น ชอบดินร่วนระบายน้ำดี แสงแดดเต็มวัน
6. โกสนสายรุ้ง
ไม้พุ่มขนาดกลางสูงได้ถึง 2 เมตร ลำต้นสีน้ำตาลเทา มีรยางค์เส้นเล็ก ใบเป็นใบเดี่ยว ก้านใบยาวบิดเป็นเกลียว ปลายมน ขอบเป็นคลื่น ใบสีเขียว ขอบใบสีชมพู ใบอ่อนสีเหลือง กลางใบสีเขียว ชอบดินร่วนซุย แสงแดดจัดเต็มวันหรือครึ่งวัน
7. โกสนตรีเพชร
ลักษณะเป็นไม้พุ่มสูงได้ถึง 2 เมตร ลำต้นตั้งตรงสีน้ำตาลเทา ใบเป็นใบเดี่ยวรูปหอก 3 แฉก ปลายมนแหลม ขอบเรียบ ท้องใบและเส้นใบสีแดงแซมสีเขียวปนเหลือง
8. โกสนยงแบร์
ลักษณะใบเป็นใบเดี่ยวรูปไข่ ก้านใบสั้น ขอบเป็นคลื่น ใบหนาใหญ่เรียบ เส้นใบสีเหลือง หลังใบสีแดงปนเหลือง มีผลขนาดประมาณ 1 เซนติเมตร ชอบดินร่วน ชอบแสงแดด
9. โกสนไหมสเปน
ไม้พุ่มขนาดกลาง ใบเป็นใบเดี่ยว ขอบใบเรียบปลายมน ใบสีเขียวปนแดง เส้นกลางใบสีแดง ใบอ่อนสีเขียวจุดเหลือง ใบยาวได้ถึง 18 เซนติเมตร นิยมปลูกประดับ ทนต่อสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้ดี
ประโยชน์ของต้นโกสน
รักษาอาการท้องอืดในเด็กเล็ก โดยนำใบแก่ประมาณ 10-15 ใบ โขลกให้ละเอียดผสมกับเหล้าเล็กน้อย เสร็จแล้วนำไปพอกท้องเด็ก
รักษาอาการผิวหนังอักเสบ ปวด บวม แดง โดยนำใบโกสนแก่มาโขลกแล้วพอกทิ้งไว้
ต้มดื่มเป็นยารักษาโรคทางเดินปัสสาวะ แก้ร้อนใน
ใบอ่อนนำมากินดิบ โดยต้องล้างยางออกก่อน ลวก หรือต้ม แกล้มกับน้ำพริก หรือทำเมนูผัดกะเพรา ชุบแป้งทอด ผัดไข่ แกงอ่อม แกงแค เป็นต้น
ช่วยดูดมลพิษทางอากาศ ทำให้อากาศสดชื่น
สำหรับใครที่อยากปลูกต้นโกสน ต้นไม้มงคลเพื่อปลูกประดับบ้าน ช่วยฟอกอากาศ รวมทั้งรักษาโรคและประกอบอาหารได้ ลองมาเลือกสายพันธุ์ที่ชอบแล้วลงมือปลูกกันเลย ทั้งนี้ ควรมีเวลารดน้ำและควรปลูกในบริเวณที่มีแดดเพื่อให้อยู่กับเราไปนาน ๆ ด้วยนะคะ
ขอบคุณข้อมูลจาก : extension.wisc.edu, skm.ssru.ac.th, oer.learn.in.th และ data.addrun.org